Ikona evropskog romantizma, u francuskom parlamentu je 1871. izgovorio: “Francuska će se ponovo uspraviti, ponovo ščepati Lorenu i Alzas. A hoće li zatim ostati na tome? Ne… Uzeće i Trier, Mainz, Köln, Koblenz, čitavu lijepu obalu Rajne… I tada će se čuti glas Francuske: Red je na mene! Tu sam – viknuće ona u Njemačkoj – jesam li tvoja neprijateljica? Ne. Ja sam ti sestra. Sve sam uzela natrag, i sve ti vraćam, pod jednim uslovom: da ubuduće budemo samo jedan narod, samo jedna porodica, samo jedna republika. Srušiću svoje tvrđave, a ti ćeš srušiti tvoje. Moja osveta je bratstvo! Neka više ne bude granica! Neka Rajna pripada svima”! Grmio je Victor Hugo poslanicima, te nastavljao zamišljeni dijalog između zaraćenih strana – “Budimo ista republika, budimo Sjedinjene Evropske Države, budimo kontinentalna federacija, budimo evropska sloboda, budimo sveopšti mir! A sad stegnimo jedna drugoj ruku, jer smo jedna drugoj učinile uslugu; ti si mene oslobodila mog cara, a ja tebe oslobađam tvog”.
Čitajte kolumne Edvina Kanke Ćudića:
Malo prije ovog govora, u vrtu svoga doma, književnik je zasadio hrast Sjedinjenih Evropskih Država. “Za sto godina više neće biti rata, neće biti pape, a hrast će biti velik”, zapisao je Hugo. Iako se oko institucije poglavara Katoličke crkve prevario, nekoliko godina poslije svog čuvenog govora u skupštini, autor je tekstom pozvao Zapad da pomogne jednoj balkanskoj državi u borbi protiv Osmanlija.
“Ono što grozote počinjene u Srbiji stavljaju van sumnje to je da je Evropi potrebna jedna evropska nacionalnost, jedna jedinstvena vlada, sveobuhvatno bratsko posredovanje u sporovima, demokratija koja je u miru sa sobom samom, sestrinstvo svih nacija koje kao središte i glavni grad imaju Pariz, to je sloboda koja kao prijestolnicu ima svjetlost”, pisao je hroničar Bogorodične crkve i dodao: “Jednom riječju, Sjedinjene Evropske Države treba da budu naš cilj, naša luka”.
Želja Victora Hugoa se ostvarila. Nekoliko desetljeća nakon njegove smrti, stvorena je Evropska unija koja se posljednjih godina proširila baš i na pragove država čija je oslobođanja zagovarao ovaj pokretač zajednice evropskih država. I dok je francuski intelektualac žudio da Stari kontinent ujedini, naši etnopolitičari sanjaju da što prije vide kraj njenom jedinstvu. Kad ne bude Evropske unije, doći će balkanizacija. Parčanje do iznemoglosti. Do tada, razvlačenje pameti. Kome se ne sviđa, neka bježi u Evropu.
Jugoslavija je, prema riječima beogradske historičarke Latinke Perović, bila naša prva Evropska unija. Pokušaj da se prevaziđe nacionalna uskogrudost. “Sanjali su je najbolji, a srušili najgori”, kazao je splitski novinar Predrag Lucić. Njemački novinar Erich Rathfelder je za Deutsche Welle zapazio: “U mržnji prema Titu su ekstremisti u Hrvatskoj i Srbiji ujedinjeni”. Dodao bih i u Bosni i Hercegovini. Sjetite se prijedloga da se u Sarajevu Titova preimenuje u Ulicu Alije Izetbegovića. Josip Broz podsjeća na jedinstvo Južnih Slavena. Njega kao simbol antifašizma u očima nacionalista treba izbrisati.
I dok se pojedini krišom odriču evropskog puta zarad svojih feuda, bacajući se na Uniju kao najgoru tvorevinu: neodgovornu, razdijeljenu, ksenofobnu, podijeljenu i nesposobnu da riješi njihove probleme, većina građana i dalje bira ujedinjeni kontinent. Kao ideju, a mnogi i kao mjesto življenja. Od ljubavi prema domovini se ne živi. Plata u Evropi izmiruje račune. Dugo se političari i intelektualci na našim prostorima prepucavaju. Društvo dijele u torove, optužuju se međusobno. Od jednog jezika napravili su tri. Raspravljaju se da li su kafa, kahva i kava riječi istog značenja. Čine sve da maternji jezik osiromaše. Za to vrijeme, Sarajevo leži u smeću. Zgrade još uvijek nose ožiljke rata. Cijene namirnica sve veće. Plate sve manje. Autoput se pravi više od dvadeset godina.
Ma koliko se neko slagao ili ne, koncept Evrope leži u učenju prelaženja granica. Jednakosti, inkluzivnosti i ravnopravnosti. Iako ni u Evropi nije sve tako crno-bijelo, za Evropom kakvu je francuski aktivista za ljudska prava i političar 19. stoljeća sanjao, žudi i dobra većina Bosanaca i Hercegovaca. I to ne kao građani drugog reda, jer nam etnopolitičari nisu omogućili da stojimo ravnopravno sa drugim građanima Evropske unije, nego kao neko ko i dalje vjeruje, da bez nje nema ni bratstva ni jedinstva na Starome kontinentu.
