Po čemu ja najpoznatiji Tuzlanski kanton?
Na žalost nije najpoznatiji po tome što je najmnogoljudnija administrativna jedinica u Federaciji BiH, niti je poznat kao privredno najrazvijeniji (iako iz bivše države nosi epitet velikog industrijsko-energetskog potencijala, i ima sve preduslove da to i bude).
Tuzlanski kanton je u BiH najpoznatiji po tome da ima najveći broj “palih” vlada I najveći broj pokušaja “obaranja” vlada.
Najtrusnije političko bojno polje na teritoriji BiH
Od tzv. revolucije iz 2014. godine, Tuzlanski kanton se ustoličio kao najtrusnije (potresima sklono) političko bojno polje na teritoriji BiH: pri tome se vodi prava rovovska borba – ko će zasjesti na položaj sa kojeg se raspolaže ogromnim rudnim, enrgetskim i drugim resursima i koncesijama (od rudnika, preko kamenoloma do građevinskog zemljišta i budućih ruta kojima će se graditi ceste), te ko će ubirati “kajmak” od donedavno najprofitnijeg aredroma u BiH ali i vladati jednim od nekada najperspektivnijih univerzitetsko kličnih centara u BiH pa čak i u regionu.
Ništa neobično, reklo bi se na prvi pogled – u svakoj državi (kantonu, gradu ili regiji) se razne politike bore za vlast. Isto tako, legitimno pravo opozicije je da pokušava istisnuti aktuelnu vlast i doći na njeno mjesto.
Međutim, da li je baš tako i u Tuzlanskom kantonu? Da li su pokušaji uspostavljanja novih vladajućih garnitura legitimni “obični” pokušaji vlasti da ostane vlast, odnosno legitimni “obični” pokušaji opozicije da ona postane vlast? I da li je to i koliko u interesu građana?
Dakle, da li se vlast u TK želi da bi se provela neka vlastita politička zamisao o ekonomskom i svakom drugom prosperitetu za građane, ili je u pitanju ipak nešto drugo?
Pokušajmo uvidom u neke činjenice naći pravi odgovor!
“Džaba ste krečili”
Sve što ovdje navodimo su javne informacije, od ranije poznate javnosti. Ali, pošto javnost ima očitu tendenciju da brzo zaboravlja, podsjetimo na neke činjenice:
“Sa 28 glasova ‘za’ i 6 suzdržanih poslanici u Skupštini TK izabrali su novu Vladu Tuzlanskog kantona na čelu s premijerom Bahrijom Umihanićem, profesorom Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Tuzli i poduzetnikom.
Ovako je nakon februarskih protesta iz 2014. godine izgledala medijska najava nove “sreće” za građane TK – “Novi premijer Bahrija Umihanić odmah je najavio pokretanje prozvodnje u tvornici deterdženata Dita i tvornici namještaja Konjuh Živinice.”
Iako je “nova” vlast najavila odmah i nova zaposlenja za građane, već na početku je neko primijetio: “I oni koji su pokrenuli prosvjede podijeljeni su oko podrške budućem sazivu nove Vlade. Za jedne je to ponovno politička Vlada sastavljena od osoba koje dolaze iz SDP-a, SDA i HDZ BiH. Navodno i SDA ima svoja četiri ministra, a HDZ BiH jednog.”
Sada već svi znamo da od tadašnjih obećanja nije bilo ništa i da su “novoizabrani” dotadašnji opozicionari obećavali ono što narod voli da čuje, a zbog čega je i izašao na proteste. Da ne širimo previše elaboraciju, napomenimo samo kao primjer Konjuh Živinice – nekada privredni gigant, “Konjuh” je u stečaju a stečajni upravnik je neki dan objavio oglas da prodaje imovinu ovog preduzeća.
Dakle, ne samo da nismo doživili nova zaposlenja, već smo izgubili nemali broj postojećih.
Podsjetimo, ova Vlada iz 2014. je došla na vlast nakon nezadovoljstva građana dotadašnjom politikom (koju je personificirala SDP) i imenovana je na zahtjev Plenuma građana nakon uličnih protesta.
Rezultat protesta bi se dakle u najkraćem mogao opisati kao “džaba ste krečili”.
Ne može bez dramatike
Nije prošlo dugo od političke drame iz 2014.-te, pa se tako već 2015. opet pod dramatičnim okolnostima formira sljedeća garnitura Vlade TK: “Za novog premijera je imenovan Bego Gutić iz Stranke demokratske akcije (SDA)”.
Da ne pretjerujemo kada kažemo da su okolnosti bile dramatične, svjedoči i činjenica da se građanima TK iste te 2015. godine dešava “sreća” da promijene čak tri Vlade: “Tuzlanski kanton dobio je danas novu Vladu, treću po redu ove godine. Kao i u prethodne dvije, na čelu Vlade i dalje je premijer Bego Gutić”, objavili su tada mediji.
Helem, “opoziciju” je tada na vlasti opet zamijenila SDA.
Nova stara (SDA) vlast potrajala je nekako do 2018. godine: “Završena je 47. sjednica Skupštine TK hitnog karaktera na kojoj je smijenjena Vlada TK na čelu s Begom Gutićem”.
Građani TK djelovanjem “opozicije” tada dobijaju najnoviju-novu Vladu: “ U međuvremenu je zakazana 48. sjednica Skupštine TK hitnog karaktera, koja će početi u 19.20 sati i na kojoj će biti imenovana nova Vlada TK. Novi premijer bit će Jakub Suljkanović”.
Podsjetimo, do ponovne smjene Vlade TK je došlo je nakon previranja u SDA, odnosno nakon što je iz redova SDA formirana nova politička stranka, SDA-u “opoziciona” PDA, a njen čelnik Mirsad Kukić smijenjen sa pozicije predsjednika KO SAD u Tuzli.
Već sljedeće 2019. godine građani TK opet imaju novu Vladu (ponovo SDA): “Skupština Tuzlanskog kantona imenovala je u subotu 20. jula novu Vladu TK, koju će sa premijerske pozicije predvoditi Denijal Tulumović”
Za jedne je to bio državni udar, a za druge je sve u skladu sa procedurom
Ova dešavanja iz 2019.-2021. su bila posebno dramatična. U nastojanju “opozicije” da ponovo svrgne vlast predvođenu SDA, stvari su se zakomplikovale dotle da je slučaj došao do Ustavnog suda (zbog potezanja vitalnog nacionalnog interesa), pa čak i do uključenja OHR-a.
“Novu većinu u TK čine SDP, PDA, Naša stranka i SBB sa 18 ruku. Podsjetimo, nova većina pokušala je smijeniti Vladu TK na hitnoj sjednici 16. decembra, ali je na to Žarko Vujović, predsjednik Skupštine TK, pokrenuo pitanje zaštite vitalnog nacionalnog interesa, a podržao ga je i dopredsjedavajući Boris Krešić”, objavili su 31.12.2020. mediji.
Ova “borba” za građane je tada ukratko opisana ovako: “Dvije parlamentarne grupe u Skupštini Tuzlanskog kantona održale su danas odvojene vanredne sjednice. U skupštinskoj sali BKC-a, gdje se inače održavaju sjednice, skupštinska manjina od 17 poslanika – predvođenih poslanicima SDA, nije imala kvorum, pa formalno nije ni održala sjednicu. Nova parlamentarna većina od 18 poslanika – koju predvodi SDP, održala je istovremeno na drugoj lokaciji svoju vanrednu sjednicu, na kojoj su smijenili skupštinsko rukovodstvo i Vladu Tuzlanskog kantona. Za jedne je ovo bio državni udar, a za druge sve je urađeno u skladu sa skupštinskom procedurom.”
Dramatičnost situacije je morao da raspliće OHR, pa je tako u vezi sazivanja “vanredne sjednice” Skupštine TK od strane “opozicije” OHR zaključio: “U kontekstu sazivanja i održavanja paralelne sjednice Skupštine TK-a, visoki predstavnik je naglasio da Poslovnik o radu tog zakonodavnog tijela jasno predviđa kako se saziva sjednica, podsjetivši da sjednicu Skupštine saziva zamjenik predsjednika tog zakonodavnog tijela isključivo u slučaju kada je predsjednik spriječen da to učini ili kada predsjednik odbije da sazove sjednicu.
Niti jedan od ova dva uslova nije bio ispunjen kako bi se omogućilo da zamjenik predsjednika Lejla Vuković sazove paralelnu sjednicu. Ovaj događaj nije ispunio neophodne zakonske uslove da bi se ista smatrala sjednicom Skupštine, pa se, shodno tome, akti doneseni na toj sjednici ne mogu smatrati validnim.”
Ipak, “opozicija” je na kraju uspjela da formirara svoju “novu “ Vladu: “Skupština Tuzlanskog kantona je na današnjoj sjednici hitnog karaktera potvrdila imenovanje nove Vlade ovog kantona koju će u narednom periodu voditi Kadrija Hodžić iz SDP-a. Kao vodeća partija u novoj koalicionoj većini SDP ima još 4 ministarska mjesta, 4 ministra su iz PDA, dok su po 2 ministarstva pripali Našoj stranci i SBB-u.”, objavljeno je 26.01.2021.
Prošao je i Dan D, ali “sapunica” se nastavlja
Kao u TV “sapunicama”, politički cirkus u TK se nastavlja i u mandatu aktuelne Vlade, dakle i nakon što je na premijersku funkciju imenovan mladi Irfan Halilagić (SDA) ove 2023. godine.
U samo zadnjih godinu dana čuli smo više “ozbiljnih” najava “opozicije” – pada Vlada?
Ozbiljnost ovih najava (a valjda i onih koji najavljuju) pokušavala se potkrijepiti i sombolikom velikih bitaka kada smo se u 2. Svjetskom ratu pokušavali osloboditi fašizma. Naime, nakon što je najavljeno i propalo više “sigurnih smjena” aktulene Vlade TK, na kraju se (valjda kao najubjedljiviji) pomenuo i termin – Dan “D” (dan najveće pomorske invazije u zvaničnoj istoriji, kada su se Saveznici iskrcali u Normandiji, Francuska).
Naime, čuli smo od Dževada Hadžića, predsjednika SDP-a TK i zastupnika u Skupštini TK: “na pravljenju nove većine radi se na način da se vodi računa da to bude zasnovano na programskim ciljevima, smjernicama”. Naglasio je da je subota Dan D (14.oktobar), kada će sve biti poznato.
I?
Da, sve je poznato. Uprkos brojnim “ozbiljnim” najavama Vlada nije “pala”. Opet!
Šta nam je postalo još poznato?
Nije opozicija sve što napada vlast!
Šta smo mogli naučiti iz ove kratke političke istorije Tuzlanskog kantona?
Prvo.
Kao što nije zlato sve što sija, nije ni opozicija svako ko napada vlast.
“Opozicija” u TK nam je to pokazala i dokazala. U pokušaju da svrgne vlast, “opozicija” je TK više puta izazvala političke krize čiji je rezultat bi dovođenje TK na rub političkog i ekonomskog kolapsa. Od uvođenja “vanrednih prilika” 2020. kada je “opozicija” pokušala praviti “paralelnu” Skupštinu TK, pa sve do Dana “D” (koji se navodno trebao desiti neki dan). Svaki puta je ugroženo funkcionisanje i finansiranje TK.
“Na pravljenju nove većine radi se na način da se vodi računa da to bude zasnovano na programskim ciljevima, smjernicama”, reče Dževad Hadžić, predsjednik SDP-a TK i zastupnika u Skupštini TK!?
Gdje smo mi građani mogli vidjeti tu posvećenost “programskim ciljevima i smjernicama” dok je “opozicija” bila vlast, odnosno u periodima kada bi uspjeli svrgnuti SDA? Jedino ako “opozicija” pod “programskim ciljevima I smjernicama” ne podrazumijeva stranačka zapošljavanja.
Naime, aktuelnom sazivu Vlade TK kao najveći “zločin” se pominje stanje na UKC Tuzla i Tuzlanskom aerodromu. Ako ćemo se složiti da je SDA kriva za stanje u svojim ranijim mandatima, kao što jeste, zapitajmo se – šta je u svojim mandatima učinila “opozicija”. Da li je radila nešto što nije radila SDA?
Umjesto da nama građanima podnesu račun šta su poduzeli na saniranju stanja u UKC i na Aerodromu, “opozicija” se bavila stranačkim zapošljavanjima. Čim bi došli na vlast, umjesto reješavanja problema počela bi stranačka zapošljavanja upravo na UKC i Aerodromu (javna je tajna da je jedan od najvećih procenata stranačkog zapošljavanja na Aeredromu Tuzla, osim SDA napravila PDA kada je došla na vlast). Osim toga, primjera radi, u mandatu Seada Čauševića, premijer Tuzlanskog kantona kada je na vlast došla “opozicija” (SDP), obećavao je nova radna mjesta, za 90 hiljada nezaposlenih. Međutim, gledali smo samozapošljavanje i zapošljavanje svojih najbližih, pa je tako tako Sead Čaušević svoga šurjaka Tarika Nuhanovića progurao za direktora Mješovite srednje škole u Gračanici. Naravno, sve je bilo nezakonito. A to potvrđuje i presuda Općinskog suda u Gračanici.
Nadalje, Slađan Ilić (SDP), tadašnji predsjednik Skupštine TK-a, svog punca – 63-godišnjeg Jovu Gavrilovića, zaposlio je u Elektrodistibuciju Tuzla, a suprugu Sergeju u Dom zdravlja Tuzla, gdje je bez konkursa zaposlena i supruga Čauševićevog savjetnika Mirsada Bakalovića. Primjeri ovakvih “ciljeva i smjernica” je mnogo!
Koje i kakve kapitalne razvojne projekte smo mogli vidjeti dok je Vladu TK činila “opozicija”. Odgovor – nikakve!
Šta se od stanja u TK popravilo da prestanemo biti Kanton “slučaj”, a dok je Vladu predvodila opozicija? Odgovor – ništa bitno!
Ako se složimo da je politika ‘urva…
Drugo.
Ako ćemo se složiti sa poznatom maksimom “politika je ‘urva”, onda slijedi neizbiježan zaključak da je politička scena u TK pravi politički kupleraj. Najveći u BiH. A šta mu onda u tome dođe “Opozicija”? Pa, po svemu navedenom “opozicija” je u tome svemu ‘urva koja osim što pregovara o tarifi, ubjeđuje javnost o svom poštenju (a svi su drugi osim nje krivi).
Zar nije neozbiljno uznemiravati javnost najavom političkih kriza koje se ne dešavaju? Naravno da jeste, i neozbiljno i društveno opasno (dovodi se u pitanje postojanje i ono malo pravnog poretka što imamo, provociraju se nemiri, protesti…)
Postalo je moderno i “politički korektno” napadati SDA, te upućivati prozivke na račun iste. Uredu, a šta se građanima nudi kao opcija? Opozicija koja to nije?
Mali, ali za’ebani
Treće.
Svaki prevrat na političkoj sceni TK se dešava na istin način: “Nova većina” se pravi na osnovu “preletača” iz stare većine. I takođe, prevaga se uvijek pravi “trgovinom” sa strankama koje su osvojile na izborima 2-3 mandata. Sa tim malim, ali za sudbinu društva za’ebanim političkim subjektima.
Dakle, navodna opozicija, SDP, SBiH, SBB, PDA… se uvijek nekako nađu ili na vlasti ili uz vlast. Ako su na nekom novou ili kantonu protiv vlasti (SDA), u nekom drugom su sa istom u koaliciji. Primjera je mnogo.
Šta to znači? To ne znači samo izigravanje izborne volje građana (koji da su htjeli glasali bi za ove sa 2-3 mandata da imaju više i budu vlast), nego – očito se radi isključivo o trgovini mandatima. Upravo za tu stvar “opozicija” optužuje SDA (takođe, to se zove i bezprincipijelnost i programska nedosljednost).
A šta nam je “opozicija” pokazala propalim najavama smjene Vlade i “D” danima? Pa upravo da su i sami pokušali potkupiti neke mandate koje su trenutno vlast, pa u tome očito nisu uspjeli.
Neko večeras izlazi iz kuće “Velikog brata”
Sumarum, vratimo se na početak ove analize:
Dakle, da li se vlast u TK želi da bi se provela neka vlastita politička zamisao o ekonomskom I svakom drugom prosperitetu za građane, ili je u pitanju ipak nešto drugo?
Kada se dešavao jedan od mnogobrojnih prevrata na nivou Vlade TK, jedan od tada aktuelnih ministara je prokomentarisao: “neko večeras izlazi iz kuće ‘Velikog brata’, a drugi ulaze”, aludirajući na činjenicu da su pojedini zastupnici govorili kako je Skupština TK gledanija od “Zadruge”, “Parova”, “Velikog brata” i drugih šou programa.
Eto to je odgovor. Tako tuzlanska (TK) politička scena vidi i vodi svoj posao – kao reality show. I dok aktuelna Vlada TK pokušava i nešto ozbiljno (kao gašenje “požara” na UKC i Aerodromu Tuzla, a koji su dobili u emanet od prethodnih vladajućih garnitura), dotle nam “opozicija” šalje signal da je totalno neozbiljna, neodgovorna, da promjenu vlasti želi isključivo kako bi zasjela u fotelje, i da mi građani TK i nemamo baš nekog izbora kao opciju. Jer, naši političari su izgubili poimanje – šta je to opozicija. Po čemu da razlikujemo opoziciju i vlast?
Eto i kako je pojam politička “opozicija” srozan na nivo “politički kupleraj” u TK?
AUTOR: Jasminko Hodžić
